اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و اجزاء آن و واکنش به ویروس‌های مهم ذرت در استان فارس در تعدادی از هیبریدهای ذرت خارجی و ایرانی

  عملکرد ذرت در سال‌های اخیر در کشت‌های اول بدلیل تاثیر بیماری‌های ویروسی و در کشت‌های دوم مناطق معتدل استان فارس بدلیل سرمازدگی آخر فصل به شدت کاهش یافته است. برای بهبود تولید ذرت در این استان باید از ارقامی استفاده نمود که طول دوره رسیدگی کوتاهتری داشته باشند. اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و اجزاء آن و واکنش به ویروس‌های مهم ذرت در استان فارس در تعدادی از هیبریدهای متوسط رس خارجی (با منشاء کروواسی- یوگسلاوی و یونان) و هم چنین تعدادی از هیبریدهای دیررس چینی در کشت زود هنگام به همراه هیبریدهای داخلی KSC704 و KSC700 به مدت دو سال (1385 و 1386) در دو آزمایش جداگانه در ایستگاه زرقان استان فارس بررسی شد. در یک آزمایش تعداد 12 هیبرید خارجی با دو شاهد ایرانی بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار و در آزمایش دوم پنج هیبرید چینی به همراه دو هیبرید داخلی به عنوان شاهد در طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار کشت شدند. در آزمایش اول تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی و هیبریدها به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تجزیه واریانس مرکب داده‌ها در آزمایش اول نشان دادکه اثر سال بر روی اکثر صفات به جز عملکرد دانه معنی‌داربود. اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و اجزای آن مثل تعداد دانه در ردیف و طول دانه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد ولی بر روی تعداد ردیف دانه معنی‌دار نبود. با یک ماه تاخیر در کاشت درصد آلودگی به بیماریهای ویروسی به شدت کاهش یافت و به 1 تا 2 درصد رسید و هیبرید OSSK602 با تولید 10215 کیلوگرم در هکتار دانه با رطوبت 14 درصد بیشترین عملکرد دانه را داشت. در صورتیکه این رقم در تاریخ کشت اول بدلیل درصد بالایی آلودگی به ویروس کوتولگی زبر، عملکرد حدود 6 تن در هکتار داشت. ارقام چینی در آزمایش دوم تحمل خوبی نسبت به ویروس‌ها داشتند و علی‌رغم درصد آلودگی بالا به ویروس دارای عملکرد مناسبی نیز بودند. این بررسی نشان داد که هیبریدهای چینی احتمالاً دارای ژن‌های مقاومت نسبت به ویروس موزاییک ایرانی و تحمل نسبت به ویروس کوتولگی زبر ذرت می‌باشند و می‌توان در برنامه‌های به‌نژادی برای تولید ارقام مقاوم و متحمل به این ویروس‌ها از آنها استفاده نمود.